موضوع مقالۀ حاضر بررسی نوشته‌های روی دو مهر ساسانی و سه سکۀ عرب‌ساسانی است. در بررسی نوشته‌های دو مهر ساسانی، دو عنوان جدید به زبان فارسی میانه شناسایی می‌شود. در بررسی سه سکۀ عرب‌ساسانی نیز علاوه بر طرح برخی نکات مهم تاریخی و فرهنگی، کهن‌ترین برابرنهاده‌های فارسی میانه برای عبارت‌های عربی «العزّة للّه» و شهادتین (لا اله الّا اللّه، محمّد رسول اللّه) شناسانده می‌شود.        

مقاله حاضر به بررسی واژه ایرانی کهن āzāta، سیر تحول معنایی آن در گذر زمان از ایرانی باستان به ایرانی میانه غربی، و تا زمان رواج فارسی نو می پردازد و با ارائه شواهد مربوطه از دوره باستان (اوستا) و میانه (پارتی و فارسی میانه) زبان های ایرانی، تحول و گسترش معنایی این واژه را بررسی می کند. در این بررسی نشان داده شده که مفهوم آزاد به معنای «رها و غیرمقید» که در بیشتر اوقات بر دیگر مفاهیم این واژه سا...

پژوهش‌های بسیاری دربارۀ ایزدبانو اناهیتا انجام شده که بیشتر آن‌ها بر اساس یافته‌های باستان‌شناختی است و کمتر پژوهشی به تجلّی این ایزدبانو در نوشته‌های فارسی میانه پرداخته است. هدف از این پژوهش، بررسی نقش و جایگاه اناهیتا در دین و شهریاری دورۀ ساسانی بر اساس نوشته‌های فارسی میانه است. در این پژوهش، با روش توصیفی - ‌تحلیلی، شواهد موجود دربارۀ اناهیتا در آثار فارسی میانه بررسی شد. یافته‌ها نشان داد...

کتیبه های سغدی سند علیا مجموعه ای است شامل بیش از 700 سنگ نوشته به زبان های پارتی (2 مورد)، فارسی میانه (2 مورد)، بلخی (2 مورد)، و بقیه به زبان سغدی و نیز نقش برجسته هایی، که بر روی سنگ هایی در کناره این رودخانه کنده شده اند. بر روی بیش تر این سنگ نوشته ها، نام بازرگانان سغدی حک شده است که زمانی از این مکان دیدار کرده اند. این کتیبه ها متعلق به قرن سوم تا ششم میلادی است. وجود نام ها ی فارسی میا...

در نوشته‌های فارسی میانه زردشتی یا پهلوی، چند واژه دربارة خانواده محل بحث و جدل است. در مقالة زیر، طرحی برای بررسی آنها و ارتباط این واژه‌ها با یکدیگر و با ساحت خانوادة ساسانی می‌آید.

کتیبه های سغدی سند علیا مجموعه ای است شامل بیش از 700 سنگ نوشته به زبان های پارتی (2 مورد)، فارسی میانه (2 مورد)، بلخی (2 مورد)، و بقیه به زبان سغدی و نیز نقش برجسته هایی، که بر روی سنگ هایی در کنارة این رودخانه کنده شده اند. بر روی بیش تر این سنگ نوشته ها، نام بازرگانان سغدی حک شده است که زمانی از این مکان دیدار کرده اند. این کتیبه ها متعلق به قرن سوم تا ششم میلادی است. وجود نام ها ی فارسی میا...

کتیبه‌‌های سغدی سند علیا مجموعه‌‌ای است شامل بیش از 700 سنگ‌نوشته به زبان‌‌های پارتی (2 مورد)، فارسی میانه (2 مورد)، بلخی (2 مورد)، و بقیه به زبان سغدی و نیز نقش برجسته‌هایی، که بر روی سنگ‌‌هایی در کنارة این رودخانه کنده شده‌‌اند. بر روی بیش‌تر این سنگ‌نوشته‌‌ها، نام بازرگانان سغدی حک شده است که زمانی از این مکان دیدار کرده‌‌اند. این کتیبه‌‌ها متعلق به قرن سوم تا ششم میلادی است. وجود نام‌ها‌‌ی ...

در نوشته های فارسی میانه زردشتی یا پهلوی، چند واژه دربارة خانواده محل بحث و جدل است. در مقالة زیر، طرحی برای بررسی آنها و ارتباط این واژه ها با یکدیگر و با ساحت خانوادة ساسانی می آید.

در نوشته های فارسی میانه زردشتی یا پهلوی، چند واژه درباره خانواده محل بحث و جدل است. در مقاله زیر، طرحی برای بررسی آنها و ارتباط این واژه ها با یکدیگر و با ساحت خانواده ساسانی می آید.

جهرم از شهرهای جنوبی فارس است و در حال حاضر زبان فارسی دری در آنجا رواج دارد. پیش از رواج فارسی دری، زبان فارسی میانة شاخه جنوب غربی در این شهر رایج بوده است؛ به همین سبب، تعداد کثیری از واژه های پهلوی ساسانی هنوز در این شهر به کارمی رود که خاص لهجة مردم آن است و به علت شیوع این واژه ها، از لهجة دیگرشهرهای فارس ممتاز گشته است. در این مقاله سعی بر آن داریم تا با معرفی بخشی از این واژه ها، به ریش...